Tercira parte do traballo de
Aitana Ansemil, Rebeca Belay, Sandra Fernández, Bruno Insua, Ana Sofía
Neto, Tamara Pereiras, Sergio Rozados e Lucía Silva, alumnos de francés
de 4º B.
Neste mapa
sacado da
Galipedia aparecen os estados
que
ratificaron a Carta Eurepea de Li representados en cor verde escura; asinantes
pero sen ratificala, en verde claro; non-adscritos, en cor grisalla
Francia asinou en 1999 a Carta Europea adoptada polo Consello de
Europa en 1992, pero non a ratificou. Francia só suscribíu 39 compromisos de
entre os 98 propostos pola Carta. Os outros estados asinantes suscribiron de
media uns 50.
O goberno francés buscou xustificarse dicindo que:
“Na medida en que a Carta non ten como obxetivo o recoñecemento
e a protección senón o de promover o
patrimonio lingüístico europeo, e que o emprego do término de “grupo”de
falantes non confire dereitos colectivos para os falantes das linguas rexionais
ou minoritarias, o goberno da República interpreta a Carta nun sentido
compatible co Preámbulo da Constitución,que asegura a igualdade de todos os
cidadáns ante a lei e que só recoñece o pobo francés composto de todos os
cidadáns sen distinción de orixe,de raza nin de relixión.(…)”
Sería no momento de ratificación da Carta cando se precisase
a lista das linguas concernidas –probablemente o alsaciano,o bretón,o vasco, o
catalán, o corso ,o flamenco , o provenzal e o occitano- e tamén os compromisos
aplicados para cada unha delas (parece que poderían ser diferentes).
Segundo eles estes “dereitos específicos para os falantes
das linguas rexionais ou minoritarias” van en contra dos principios
constitucionais de indivisibilidade da República, de igualdade ante a lei e
de unidade do pobo francés.
No artigo 2 da Constitución dise que “A
lingua da República é o francés”.
Ó máis que chegaron
foi a introducir, durante a modificación constitucional de xullo do 2008, un
apéndice relativo ás linguas rexionais de Francia, ao final do Título XII (“as colectividades
territoriais”) despois do artigo 75
engaden o artigo 75-1:
“As
linguas rexionais pertencen ó patrimonio de Francia”-o cal non arranxa nada porque non concede ningún dereito.
A primeira proposta fora engadilo directamente ó artigo 2, pero foi rexeitada polo
Senado. O seu gran temor era que este recoñecemento poidese abrir as portas a
calquera tipo de reivindicación de “identitarismo” e “comunitarismos”.
A Ministra de Cultura, Mme
Christine Albanel declararou en maio do 2008 que o Goberno ía presentar
un proxecto de lei- un “ marco referencial”- pero que non ratificaría a Carta
Europea.
Moitos franceses esperaban que o proxecto lei sobre o
estatuto das linguas rexionais, anunciado para o 2009, reforzase dito estatuto,
moi pouco definido ata aquela.
Pero en decembro do 2009, o Ministro de Identidade Nacional,
Éric Besson, anunciou que non habería lei sobre as linguas rexionais, e iso, a
pesar das promesas de Nicolas Sarkozy e da Ministra da Cultura.
Evocando os perigos dun marco xurídico de recoñecemento das
linguas rexionais, estimando que ese marco chocaría contra os “principios de
indivisibilidade da República e de igualdade ante a lei”, o Delegado Xeral
da lingua francesa e das linguas de Francia, M. Xavier North, xustificaba nunha
entrevista, en febrero do 2010 a posición do goberno:
“Sendo xa moi rico o arsenal xurídico francés
sobre este tema, non é estrictamente necesaria unha nova lei sobre as linguas
rexionais. Bastaría con que se empregasen de maneira máis voluntarista as que
existen. (…) Non se pode comparar unha nación unitaria como a nosa con países
fortemente descentralizados, mesmo federais, como España, o Reino Unido ou
Alemania. O territorio metropolitano (o “hexágono”) conta polo menos cunha
decena de linguas rexionais, incluso vinte, si se recoñecen as variantes das
linguas d’oc e das linguas d’oïl. Conceder dereitos opoñibles a unha lingua
suporía, evidentemente, estendelos a todas, o cal iría en contra da
indivisibilidade da República e da unidade do pobo francés, segundo os termos
do Consello Constitucional”.
Para moitos franceses a Constitución actual, adoptada en
1958, xa non está adapatada ás novas realidades (Unión Europea, Internet,
mundialización, rexionalización,…) e reclaman unha modificación.
Outros consideran que a Constitución é o suficientemente
flexible como para permitir calquera evolución do sistema político, só hai que
interpretala dun xeito menos ríxido, legalista e restrictivo.
Os defensores da
Carta Europea opinan que xa é hora de que os políticos executen as numerosas
promesas electorais sobre o asunto, e que Francia debe comprometerse na vía da
defensa das linguas minoritarias.
Os opoñentes cren
que ratificar a Carta Europea suporía, en primeiro lugar, “derrochar vergonzosamente os
fondos públicos”, sería moi custoso todo o que iso implicaría e, ademáis,
en segundo lugar, sería reforzar “linguas
inútiles no plano económico”. Consideran que o futuro dos xóvenes estaría
máis asegurado ca promoción do francés a nivel universal ou ca aprendizaxe de
linguas estranxeiras que non co “repliegue
sobre idiomas respectables pero practicados nun espazo restrinxido”.
Ademáis, segundo eles, a Carta representa “un perigo para a
República, as súas institucións e os seus valores”, xa que temen o
debilitamento do Estado nación republicano. Chegan a falar de “bomba con
temporizador”.
Si xa é inevitable recoñecer a diversidade lingüística, non
é necesario que haxa que recoñecer “dereitos
específicos e imprescriptibles” ós seus falantes. Segundo eles, as linguas
rexionais de Francia son libremente practicadas e ensinadas (sempre que os pais
o soliciten e que o número de alumnado sexa considerado suficiente), polo tanto
é inútil constitucionalizar un estatuto “xa
adquirido”, “unha lingua viva non
precisa ser constitucionalizada para existir”. Hai que animar ó seu uso e
favorecer a súa expresión na vida cultural e artística, pero non impoñelos ós
outros falantes. Hai que permitir máis que restrinxir, incitar e desenvolver
máis que imponer, …
Exactamente o contrario do que Francia fixo sempre co
francés.
Moitos dirixentes franceses temen que algunha instancia
exterior ( o Consello de Europa, por exemplo) otorgue ás linguas rexionais un
estatuto sobre o que eles non terían ningún control.
Tamén temen que calquera maioría local poida, algún día,
esixir o dereito imprescriptible de empregar outra lingua que non sexa o
francés na vida pública (tribunais, concellos, escolas, oficinas de correos,
…).
Aínda que a maioría recoñece que as linguas rexionais forman
parte do “patrimonio nacional”, olvidan que esas linguas, si non son protexidas
e promovidas, están encamiñadas cara a unha rápida extinción, xa que algunhas
delas están consideradas “en serio perigo” pola UNESCO.
Sen embargo, co tempo, son cada vez máis numerosos os
franceses a favor da ratificación.
Ademáis Francia, que sobre este asunto continua sendo un
caso a parte na Europa do oeste, é continuamente chamada á orde polas
diferentes instancias internacionais por culpa da súa actitude intransixente no
que concerne ás linguas rexionais.
