Constelación de palabras

Silleda e Forcarei son dous concellos limítrofes. As vilas distan entre si 15 km en liña recta e entre Pazos e Cerdedo hai 26 km. Unha distancia ben pequena! Porén, a riqueza semántica da nosa lingua é tal que xa en algo tan esencial para o noso agro como os apeiros de labranza atopamos diferenzas. E que dicir das partes do carro!
O alumnado de 3º ESO-B do IES Pintor Colmeiro de Silleda e o de 4º da ESO do IES Chano Piñeiro andou a pescudar estes nomes. E David Cabaleiro aínda chegou máis alá, dándonos a base do traballo que vos amosamos; música e presentación serviron de puntos de partida para este vídeo que ilumina o que nunca debemos perder: a nosa lingua.
De agasallo, cos apeiros vai asemade unha choiva de palabras molladas, un son característico de noso que agardamos o cambio climático non nos roube.

Sinais contra o orgullo galego

Pedro Segade Penela (1º bacharelato) achegounos estas fotos como mostra da sinaléctica que nos agrede nalgunhas rúas de Silleda. Xa llas enviamos ao Concello para que tiveran constancia do maltrato ao orgullo de sermos galegos e falarmos en galego. Comentáronos que tomaran nota, especialmente sobre as tres primeiras.
O primeiro sinal foi recollido na entrada á vila pola estrada que vén de Santiago. Neste caso trátase dun sinal que  non é responsabilidade do Concello pero si de institucións públicas ás que se lle supón un respecto especial pola nosa cultura, de aí que sintamos esta agresión como dobre. Afortunadamente alguén con máis sensibilidade fixo xa uso do spray.

O segundo está na rúa que sube a carón do edificio 'O Cruceiro', tamén na saída da vila cara Santiago.

A terceira foto foi recollida nas proximidades do centro médico:

As dúas últimas son de cerca do cemiterio, xunto ás Pedrosas. Destas comunicáronos desde o Concello que pouco poden facer pois lamentablemente é o nome rexistrado de entidades privadas.

Premios Vitoria 2014

Xa sabedes que entre os gañadores do I premio literario Vitoria Taboada organizado polo ENDL do IES Ramón Mª Aller están varios dos nosos alumnos: María Framiñán Davila, Helena Pereiras Villamayor, Marín Villar Gil, Sonia Framiñán González, e Mariña Castro Fontao.
Agora podemos ler todos os seus relatos, xunto co resto dos premiados, nesta publicación elaborada no instituto de Lalín que compartimos aquí na súa versión virtual.

Entrevista á Ferretería Valiño (Radio Colmeiro nº 8)

Jorge Méndez e Samuel Rodríguez achegáronse ata o núemero 45 da rúa Progreso (Silleda) para falar con José Luis Valiño Vila, un dos responsables da Ferretería Valiño.
Ésta é a terceira entrevista que realimos a un comercio da vila. Pretendíamos facer unha cada mes, pero as cousas non sempre saen como se proxecta. Tamén pensabamos que o seu número sería maior, pero ante o final de curso sabemos que ésta será a última polo momento. O vindeiro ano queremos retomar o tema e xa temos no fol media ducia de empresas ás que acudir. Pôlo momento teremos que pedirlle disculpas a aquelas ás que anunciaramos que acudiríamos e que finalmente non recibiron a nosa visita. Pero todo se andará.
Aquí vos queda o audio da entrevista xunto co esencial da mesma transcrito máis abaixo:

Hoxe o equipo de radiocolmeiro decidimos desprazarnos ata a tenda de Valiño en Silleda Ímoslle facer unhas preguntas acerca do uso do galego no seu negocio
P:Dende cando utilizades o galego no negocio?
R: Moi pouco, moi pouco coloquialmente si, pero a nivel oficial e productos marcaxe e denominación facer tickets e albarans non utilizamos ainda o galego, estamos en vias de facelo.
P:Podes dicir que forma parte da empresa? 
R: Pretandese que sexa así arrastramos unhas secuelas en castelán que ainda non estamos na galeguización total.
P: Védeslle vantaxe na hora de que se utilice o galego ao vender os vosos produtos?
R: Coloquialmente falamos todo en galego ou casi todo senenbargo a hora de escribilo pasamos ao castelán, pero a ventaxa, ao coñecer o galego para unha persoa que non fora galega estando e vivindo nun pobo e tratar de estar nun comercio como o noso só co castelán sería dificil poder defendelo, sería ventaxoso coñecer o galego. 
P: E animarías ao resto de empresarios a utilizar o galego a hora de atender aos clientes? 
R:  Si, si si animaría de feito repito o de antes coloquialmente xa falamos galego basicamente co cliente falase en galego.
P: Notas cambio cando utilizas o galego ca xente? 
R: O noso cliente é eminentemente rural gústalle ser atendido mais en galego que en castelán, o castelán parece un pouco mais de señoritos que o galego coloquial que falamos co cliente.
P: Bueno, pois moitas grazas polo teu tempo e ata aquí.
R: Veña sorte. Grazas.

Recordando o vídeo 'Anímate a participar'

O discurso de despedida de Paula Gamallo que colgamos onte no blogue tróuxonos á memoria un vídeo que foi iniciativa súa hai tres anos e no que invitaba ao alumnado do instituto a participar no Equipo de Normalización.
Témoslle un especial cariño a esta peza audiovisual porque foi o máis evidente sinal de que o Equipo de Normalización comenzaba a funcionar na boa dirección.

Discurso de despedida do alumnado de 2º de bacharelato

Paula Gamallo foi a alumna encargada de elaborar e ler o discurso de despedida do instituto do alumnado de 2º de bacharelato. Como nos gustou tanto quixemos reproducilo aquí:

Boas noites a todas e a todos! É para min un honor pronunciar o discurso de graduación da nosa promoción.
Poñédevos no meu lugar, que nervios! Estar aquí non é cousa sinxela. De feito, contan que un dos mellores discursos de graduación foi pronunciado por Salvador Dalí cando dixo: ´´vou ser breve, rematei!´´. Pero non é este o caso, xa que teño sona de afán de protagonismo vou amosar os meus dotes , aínda que non é a miña boca, senón a nosa experiencia, os nosos sentimentos, quen fala arestora máis ca nunca.
Como boa alumna de ciencias, (ollo ao dato! somos todas mulleres!), imos botar uns cálculos . Levamos seis anos no instituto, é dicir, 2.190 días, 52.560 horas e 3.153.600 minutos. Asusta tanto número! Iso significa que vai ser difícil esquecer una parte considerable das nosas vidas. ¿Verdade Ánxela, compañeira de pupitre, confidente, que che teño dito unha e mil veces que me daba medo que chegase este momento?
Este acto marca unha fin e tamén un comezo. A fin dun camiño que deixa moitas portas e fiestras abertas, un camiño onde compartimos xaora unha ledicia común: a de ter acadado a meta que nos propuxeramos nun principio.
Seis longos anos pasaron xa dende que nós, “mochilas con patas”, entrabamos nun mundo novo, nun mundo alleo, onde o medo a recibir una berra nos corredores da nosa xefa de estudos, Andrea, era o motor que propulsaba o nosos pés para entrar na aula. Ese lugar albiscou a nosa a adolescencia e todo o que esta conleva: amizades, o primeiro amor, o primeiro desengano, máis amores, máis desenganos, confidencias, liortas…Cousas da idade, como se adoita dicir.
E seguro que todas e todos estades de acordo comigo en que aínda agora eses corredores destilan recordos e nostalxias. Son moitos os momentos, as experiencias, os risos, e incluso algunha bágoa as que se acumulan en calquera recuncho do centro. Eramos en primeiro da ESO unha manda numerosa en busca de pastor; ben o sabían os maiores que se afastaban ao noso paso, superiores a eles en número. Como esquecer aquelas correrías por coller a bandexa no comedor, rematar pronto e irmos polo bocata para volver a estar todos xuntos, como bo rabaño que eramos! Iso si, rabaño con carácter, estabamos sempre protestando.
O longo camiño da ESO supuxo que houbese bifurcacións coas que non contabamos e algunhas persoas marcharon por elas, lembramos a Flor, a Andrea... e outras chegaron ao Colmeiro para encher ese oco: Eloi, Brais, Lucía, Manuel... O salto a bacharelato foi facer caída libre sen contalo. ¿Quen maxinaba un cambio tan brusco no mesmo corredor? De súpeto, vímonos dez mulleres en busca de autor, é dicir, titoradas por Ramón Balado. ¿Que acontecía namentres na outra clase? Semellaba que a elección entre ciencias e letras supuña que un ancho río imposible de navegar nos afastase. Pero chegou segundo (e con el a nosa galega-americana a quen tanto botabamos de menos), e as augas volveron á súa canle. O río transformouse nun páramo nas materias comúns.
Cada un de nós deixou a súa propia pegada, xa sexa por borrarlle os documentos do dropbox ao titor, por non chegar ao número de liñas requirido polo mestre, os continuos selfies de inglés... un ronsel de falcatruadas, de miradas, de bromas, de enfados que marcan a ferro o noso corazón e que permanecerán como vívidas lembranzas nas nosas vidas.
Todo isto, seis anos no centro, non serven para outra cousa que para formarnos, para intentar sermos mellores persoas, máis cultas, máis responsables, que tentarán construír unha sociedade mellor. Somos unha xeración case sen esperanza, a situación social e política pretende envolvernos nunha vórtice de desánimo na que non debemos caer. Somos conscientes de que a nosa loita non vai ser infrutuosa e de que conseguiremos cando menos cambiar algúns aspectos que non desexamos nin nomear. Nesta xeración dicimos non á corrupción e dicimos si á educación, dicimos non a enriquecerse de calquera xeito e dicimos si a exercer as nosas carreiras con responsabilidade, humildade e honradez.
Por suposto, nesta tarefa ten moito que ver o profesorado e vós, nais e pais que estades aí sentadas e sentados, a quen todo debemos. Sodes vós quen nos ensinastes que só coa educación podemos acceder ao mundo real, ese que nos agarda fóra do voso manto protector, acubillo ao que volveremos de cando en vez necesitados dos vosos mimos. Iso si, tamén nos ensinastes a soñar, a sentir, a loitar, a non nos render. Será posible mellorar ese voso espello en que nós nos reflectimos?
E que dicir do profesorado? Do seu labor, desexo destacar a unha persoa que non pode hoxe acompañarnos porque está a desenvolver a súa propia loita, unha loita dura e individual, alguén que se caracteriza por andar sempre a correr, por falar rápido, polas súas présas e porque nunca conseguiu entender como funciona o casette para poñer os seus listenings. Alguen á que non podo pasar sen facer mención e me agradaría enormemente ter tido nesta sala é a miña nacionalista-feminista predilecta; unha persoa que non só ensina materia de exame senón tamén materia de vida e de humanidade; unha persoa que se amosou como tal, como persoa humana, cos seus sentimentos e cas súas debilidades pero tamén coa forza necesaria para loitar contra tantas inxustizas coas que a miudo temos que labrar.
E como non falei nada de min, xa vai sendo hora de que o faga. Levo un ano escoitando ao profesorado que non consigo ordenar as miñas ideas nos exames. Pois ben, sabede que isto é un reflexo do frenesí no que vivo día a día pero do que nunca me arrepentirei. Quizais agora, unha especie de pánico percórreme de arriba a abaixo porque non vexo que o río da miña vida desemboque nun mar calmo, pero por moitas tormentas que haxa a tenacidade do meu carácter, conseguirá aplacalas.
Chega o momento de ordenar as miñas ideas, as nosas, as vosas, de dar prioridade ao máis importante, de dar un gran paso que ao mesmo tempo é ben pequeno porque seguiremos formándonos. Porque esta etapa que cerramos aquí, ten continuidade. Porque este profesorado que deixamos aquí, cambiarémolo por outro, noutras aulas, noutros centros, noutras cidades.
Para despedirme ( algúns estaredes pensando " acaba xa que temos fame") vou citar unha frase que o mestre Steve Jobs empregou para o alumnado da Universidade de Stanford referíndose aos puntos que se deben seguir para acadar o éxito. Por suposto, esta frase está traducida á nosa lingua, esa que agardo sigades falando na vosa vida profesional, sexa cal sexa. Esa lingua na que educaredes e educaremos aos nosos fillos porque non permitiremos que morra. Vai por vós, compañeiras e compañeiras de graduación: " Non se podes conectar os puntos mirando cara adiante; só se poden conectar mirando cara atrás. Por iso, tedes que confiar en que os puntos vanvos conectar dalgunha maneira no futuro. Tedes que confiar en algo - no voso instinto, no destino, na vida, no karma, no que sexa- porque crer en que os puntos se conectarán ao longo do camiño, daravos confianza para seguir ó voso corazón, incluso canto te leva lonxe do camiño máis empregado. E iso amigos, iso é o que marca a diferenza".
Con estas palabras, déixovos. Grazas por confiardes en min e escollérdesme para estar aquí no voso nome.
Deica sempre.

Entrevista a Carnicería Cuíña (Radio Colmeiro nº 7)

Na foto podemos ver aos nosos reporteiros Isidro Gil e Irene Míguez acompañando ao responsable da Carnicería Cuíña, Miguel Rozados. Con el mantivemos unha entrevista que deixamos inserida neste blogue como un novo programa de Radio Colmeiro.

Máis abaixo, xunto coa transcripción do fundamental da entrevista podedes ver outra foto dunha factura deste establecemento. Baixo o encabezamento: a boa carne do Deza, pódese comprobar o compromiso deste comerciante local coa nosa lingua xa que postos a elaborar facturas considerou que o mellor que podía facer era telas en galego.
Tal e como comentabamos na primeira das entrevistas que realizamos nun establecemento comercial, estamos diante doutro
proxecto do Equipo de Normalización do IES Pintor Colmeiro. Cando o ano pasado realizamos un estudo sobre o estado da sinaléctica nalgunhas das principais rúas de Silleda, verificamos que o galego só estaba presente nunha pequena porcentaxe, arredor do 20%. A maior responsabilidade desta situación debíase á cartelería comercial, por iso propuxémonos este curso darlle visibilidade a aqueles comercios que apostan polo uso do galego na súa actividade diaria. A carnicería Cuíña é un deles, velaquí a entrevista que nos concedeu

P: Atopamonos na Carniceria Cuiña, con Miguel Rozados, un xoven comerciante de Silleda. Quen decidiu apostar polo galego como impulso do seu comercio. O curso pasado o ENDL do Pintor Colmeiro fixo un estudo sobre a paisaxe lingüística de Silleda e obtivemos como resultado que no 70% da cartelería comercio o galego estaba excluído. A que pensa que é debido isto? 
R:  Eu penso que a malloría dos carteis están en castelán debido a que a xente que abre negocios e mais ou menos é da miña idade e cando eu fun a escola estudábase en castelán e pretendían ensinarnos que o castelán era una lingua mellor vista pola sociedade.
P: A boa carne do deza é o teu lema.Porque o tema lema está en Galego ?
R: Eu considero que son un galego falante e que a malloría da xente de Silleda tamén o é .E que a mellor forma de acercarme a xente sería na lingua que falamos , o Galego.
P: O galego forma parte da identidade da empresa?
R: Cando meu pai fundou Carnicería Cuiña fundouna en castelán pero cando eu collín a empresa un dos cambios que decidin facer foi precisamente o de realizar todo o en galego, a atención aos clientes , as facturas, o logotipo…
P: Pensa que foi una decisión arriscada ?
R: Non, como ben dixen a lingua maioritaria en Silleda penso que é o galego e se non se fala aquí donde se vai falar.
P:. De primeiras como atendes aos clientes ? 
R: Eu cando entra un cliente a carnicería de entrada fálolle en galego e normalmente contéstame en galego, pero cando entra algún castelán falante e vexo que me responde en castelán ,acábolle contestando en castelán.Pero síntome mais cómodo falando en galego.
P: Os provedores teñen problemas en que os atendas en galego, coas facturas e as vosas relacións? 
R: Hai de todo pero normalmente falan galego xa que eu compro as tenreiras, ovellas,años… A pequenos produtores da zona que soen falar galego.
P: Animaría a outro empresarios ao uso normalizado do galego ?
R: Si,Carnicería Cuiña vai bastante ben en galego e si que animaría a outro comerciantes a poner o seu comercio en galego.


Irene Míguez , Isidro Gil